مهدی شفیعی: تماشاخانه ها صاحب شورای نظارت می شوند
در حالی رسانه‌ها از روی صحنه رفتن نمایش‌هایی مساله دار خبر می‌دهند که مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت ارشاد به آسیب‌شناسی این اتفاقات پرداخته و راهکار مناسب را برای حل آن، ایجاد شورای نظارت در سالن‌های نمایشی می‌داند.
طی سال‌های گذشته هر مدیری با هر فکر و گرایشی که در مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی روی کار آمده است، با مشکلاتی در عرصه تئاتر مواجه شده که می‌توان گفت در همه دوره‌ها به‌نوعی تکرار می‌شوند. حاشیه‌ها اصولا نه از جلسات بازبینی این مرکز که از سالن‌های نمایش بیرون می‌آیند و معضلات و مسائل مختلفی را بیان می‌کنند که در نظر اول بیش از هر چیز مدیر تئاتر را نشانه می‌گیرد و از نظرات ناکافی یا نادرست او انتقاد می‌کند. اما آیا همه ماجرا این است؟ آیا قرار نیست یک بار موضوع را جدی تر بررسی کرده و به ابعاد مختلف آن پرداخته شود تا مشکل حل شود؟
بازبینی یک بار، اجرا سی بار
مهدی شفیعی، مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است؛ مدیری که البته تا به حال نشان داده حواسش کاملا به حوزه تئاتر هست و خود از نیروهای ارزشی این عرصه محسوب می‌شود.
او در دوره گذشته تئاتر فجر هم بیش از ۱۵ نمایش با موضوعات ارزشی و همچنین دفاع مقدس را به جشنواره آورد تا این جشنواره انقلابی همگام با اهداف خود اجرا شود.
وقتی حاشیه‌های موجود در عرصه تئاتر که بخش نظارت کارها را به‌طور مستقیم نشانه گرفته با او مطرح می‌کنیم، می‌گوید: هر شب بین ۸۰ تا ۱۱۰ تئاتر در سالن‌های مختلف شهر تهران روی صحنه می‌رود. متن همه این آثار به دقت خوانده شده و بعد از تائید، اجرای گروه هم بازبینی می‌شود.
بعد از این بازبینی اغلب کارها حدود ۳۰ شب روی صحنه می‌روند. او ادامه می‌دهد: ماجرای تئاتر با دیگر هنرها فرق دارد. در سینما هیچ‌وقت با مشکلاتی مشابه تئاتر مواجه نیستیم، چرا که فیلم پس از تائید نهایی و گرفتن مجوز اکران تغییری نمی‌کند و به همان شکلی که مجوز گرفته، روی پرده سینما می‌رود.
در آلبوم‌های موسیقی هم با مشکلات احتمالی که در تئاتر داریم، مواجه نیستیم. مدیرکل هنرهای نمایشی با تاکید بر شرایط متفاوت هنر تئاتر اظهار می‌کند: همان‌طور که گفتم، تئاتر در یک بازه زمانی خاص هر شب روی صحنه می‌رود و باتوجه به زنده بودن این هنر، امکان تغییرات هم وجود دارد.
آیین‌نامه نیازمند به روز رسانی
آیا با توجه به گسترش سالن‌های تئاتری در سراسر تهران، نیاز به بررسی دوباره آیین نامه نظارت هنرهای نمایشی احساس نمی‌شود؟ شفیعی در پاسخ به این پرسش توضیح می‌دهد: آیین‌نامه نظارتی ما برای حدود دو دهه پیش است و طبعا با تغییر شرایط نیاز به بازبینی دارد. بر اساس این آیین نامه مسئولیت همه چیز به عهده هیات بازبینی تئاتر است اما اکنون این ضرورت حس می‌شود که هر تماشاخانه تیم نظارتی خاص خود را بر اجراها داشته باشد. به‌عنوان مثال در تماشاخانه ایرانشهر از آقای پارسایی خواسته شده این سه نفر را برای نظارت بر اجراها به ما معرفی کنند تا در حین اجرا هم نظارت و کنترلی بر تئاترها باشد.
او می‌گوید: با شرایط و مقدورات، نظارت مستمر بر همه نمایش‌ها برای ما امکان‌پذیر نبوده و باید با همکاری سالن‌ها و بازبینی آیین نامه نظارت بر تئاترها مشکل را حل کرد.
مگر نه این‌که گروه‌های تئاتری کارشان را با تائید مرکز هنرهای نمایشی روی صحنه می‌برند، پس چه اتفاقی می‌افتد که در صحنه تئاتر با اتفاقات دیگری مواجه می‌شویم. هر چند باید گفت بار اصلی این اتفاقات بر دوش گروه نمایشی است اما این موضوع را با شفیعی هم مطرح کردیم تا دلایل تغییرات نمایش‌ها روی صحنه تئاتر را نسبت به بازبینی‌های انجام شده جویا شویم. او دراین‌باره می‌گوید: در تئاتر خیلی چیزها بداهه رخ می‌دهد، مثلا بازیگر بازخوردی را از تماشاگر می‌گیرد که خیلی چیزها را در اجرایش کم و زیاد می‌کند، شوخی هایش را با توجه به ذوق و رفتاری که در مخاطب می‌بیند، تغییر می‌دهد و نمی‌توان در لحظه با این اتفاقات برخورد کرد.
او ادامه می‌دهد: ما در تئاتر با جمعیت کثیری روبه‌رو هستیم که در محیط‌های مختلفی درس خوانده و طرز فکرهای متفاوتی هم دارند. کنترل همه این افراد کنار هم سخت است و ما هم قصد نداریم فضا را ببندیم و کار و محدودیتمان را خیلی جدی کنیم. با این حال ما از رسانه‌ها می‌خواهیم موضوعات و مشکلاتی را که می‌بینند با ما مطرح کرده و در حل آن کمک کنند، چرا که نمی‌توان تئاتر را انکار کرد بلکه باید آن را در مسیری حرکت داد که مشکلات به کمترین اندازه ممکن برسد.
زینب مرتضایی‌فرد
