برندگان جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه معرفی شدند
به گزارش رسانه خبری تئاترآنلاین، و به نقل از روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، آیین اختتامیه سومین جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه، صبح روز گذشته (دوشنبه 21 اسفند) در سالن صفارزاده برگزار شد.
محسن سوهانی (مدیر مرکز هنرهای نمایشی رادیو و مدیر رادیو نمایش)، ایوب آقاخانی (مدیر دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری و طراح و دبیر این مسابقه)، شهرام زرگر و رامتین شهبازی (داوران سومین دوره این رویداد) و جمعی دیگر هنرمندان در این مراسم حضور داشتند.
ایوب آقاخانی که مؤسس این رویداد هنری بوده در اشاره به روند برگزاری سه دوره جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه گفت: «وقتی اپیدمی کرونا در ایران رخ داد، ما در مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری وارد طراحی مسائل و مقوله‌هایی شدیم که به هشتک «در خانه بمانیم» اعتبار دهد. در این راستا اتفاقات بزرگی هم رقم خورد که یکی از آن‌ها مسابقه «تئاترمان» بود که هنرمندان تئاتری را ترغیب به تولید اثر به صورت خانوادگی می‌کرد. همچنین مسابقه‌ای طراحی شد که در بزنگاهی که بر ترمیم و بازیابی زبان فارسی تأکید شده بود، نوقلمان و صاحبان قلم را که پیش‌ازاین جایگاه شایسته‌ای کسب کرده بودند، وارد مسابقه ملی نمایشنامه‌نویسی چهارراه می‌کرد.»
او با یادآوری اینکه در جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه، شرکت‌کنندگان موظف به نمایشنامه‌نویسی براساس منابع معرفی‌شده هستند، گفت: «فراخوان دور اول مسابقه در سال ۱۳۹۹ منتشر شد و به‌زعم خودمان جوایز نسبتا درخور هم برایش تدارک دیده شد تا افراد در خانه، به پژوهش و تولید اثر بپردازند.»
این نمایشنامه‌نویس ادامه داد: «در نخستین دوره دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری به‌عنوان دبیرخانه این رویداد معرفی شد و ۴ منبع گلستان سعدی، شاهنامه فردوسی، مثنوی مولانا و جوامع الحکایات و لوامع الروایات برای اقتباس در نظر گرفته شد که آشنایی افراد با این آثار باعث شد تا با استقبال بسیار گسترده‌ای مواجه شویم و همین امر هم پروسه قضاوت را پیچیده کرد. اقبال عموم افراد این مسابقه را به دور دوم کشاند و درحالی‌که این رویداد صرفاً برای اپیدمی کرونا طراحی‌شده بود، با حمایت مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری دور دوم جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه با انتشار فراخوان آغاز شد.»
آقاخانی افزود: «در دوره دوم از شرکت‌کنندگان خواستیم ۴ اثر «سمک عیار»، «اقبال‌نامه یا خردنامه»، «مرزبان‌نامه» و «بهارستان یا روضه الاخیار» را بخوانند. در این دوره تعداد آثار کاهش پیدا کرد اگرچه آثار قابل‌اعتنایی هم ارائه شد.»
او گفت: «فراخوان دوره سوم این رویداد در شرایطی تغییر یافت که شرکت‌کنندگان مکلف به تذکره‌نامه‌نویسی یا تولید اثر با زندگی‌نامه بر اساس ادبیات کهن شدند. به‌عبارتی‌دیگر شرکت‌کنندگان درباره زندگی ادیبانی که تاریخ ادبیات ایران را رقم زدند دست به تولید زدند.»
این هنرمند ادامه داد: «دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری برای ایجاد دامنه و وسیع‌تر شدن تولیدات ۸ شخصیت ادبی که شامل فردوسی، سعدی، خیام نیشابوری، نظامی گنجوی، شیخ بهایی، مولانا، عطار نیشابوری و ناصرخسرو را معرفی کرد. در این دوره ۶۳ اثر از ۲۰ استان به دست‌مان رسید و در دو دوره موردبررسی قرار گرفت.»
او تأکید کرد: «آنچه مبارک است این است که بضاعت نمایشنامه‌نویسی بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌کنیم. من همچنین انگیزه‌مندی را در این مقال، بضاعت تعبیر می‌کنم یعنی علاقه بالا است و آدم‌های بی‌شماری هستند که به یک جرقه نیاز دارند تا شعله‌ور شوند و این مسئولیت مدیران فرهنگی، نهادها، سازمان‌های مرتبط، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری، شهرداری و آموزش‌وپرورش و بسیاری از نهادهایی است که مستقیم یا غیرمستقیم این مسئولیت را عهده‌دار هستند.»
ایوب آقاخانی ادامه داد: «به‌عنوان شخصی که به برکت تئاتر بیش از نیمی از جهان را دیده، شهادت می‌دهم که ما از همه جهان آغشته‌تر به فرهنگ هستیم چراکه وقتی یک میوه‌فروش اثری درباره عطار می‌نویسد یعنی او می‌داند که عطار کیست.»
این کارگردان گفت: «من اینکه نمایشنامه‌نویسی کار به چالش فکری و اصطکاک فکری دارد را یک برکت حساب می‌کنم. ما در آستانه رسیدن به گنج زیرخاک هستیم و فقط باید با بیل‌هایی چون جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه به خاک‌برداری بپردازیم. ما باید بدانیم که اگر این حوزه را تقویت کنیم و با مفهوم دیالوگ یعنی گفت‌وگوی ثمربخش مبتنی بر انگیزه‌ها که با نکاتی نهفته به نتیجه مشترک ختم می‌شود، پیش برویم، اتفاقات بزرگی رقم خواهد خورد.»
او افزود: «ما جامعه‌ای هستیم که اگر گشایش در بستر فرهنگ و دیالوگ را در سطوح مختلف جامعه یاد بگیریم بسیاری از بغض‌های جامعه برطرف می‌شود.»
«چهارراه» می‌تواند یک مدل فرهنگی ارتباطی باشد
سوهانی، مدیر مرکز هنرهای نمایشی رادیو و رئیس رادیو نمایش هم در این آیین گفت: «جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه به سه دلیل رویداد مهم و جریان‌سازی می‌تواند برای فرهنگ و هنر نمایش باشد. اول آنکه تلاش ستودنی برای کشف و پرورش سرمایه انسانی در مسیر توسعه بیش از هر چیز به سرمایه انسانی نیاز است که بسیار مهم، سخت و چندوجهی است که هم هوش و هم تعلیم و تربیت می‌خواهد. دوم آنکه به نیازها و اقتضائات نسل جدید که در بستر اینترنت قواعد و زمین بازی را تغییر داده، توجه دارد و سوم آنکه ما صاحب فرهنگ غنی هستیم که در آثار بزرگان نهفته است و اهمیت جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه این است که می‌تواند همه این‌ها را به هم پیوند زند.»
او تأکید کرد: «جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه می‌تواند یک مدل فرهنگی ارتباطی باشد و تنها یک نام برای یک رویداد نباشد.»
مدیر مرکز هنرهای نمایشی رادیو و رئیس رادیو نمایش ادامه داد: «با تفکر به اینکه چطور می‌توان سهمی در برداشت از این محصول خوب داشت دو پیشنهاد ارائه کردم که یکی این بود که از همه نویسندگان که در دوره‌های پیشین حضور داشتند دعوت کنیم که به دفتر ادبیات نمایشی رادیو بپیوندند و بر اساس موضوع ادبیات کهن آثار اقتباسی برای رادیو تولید کنند. دوم اینکه ما سه کار شاخص و برگزیده را در دفتر ادبیات به‌عنوان آثار رادیوتئاتر تولید کنیم تا بتوانند در رویدادهایی مثل جشنواره فجر بروز و ظهور پیدا کنند.»
آقاخانی در تکمیل صحبت‌های سوهانی افزود: «برگزیدگان سه دوره جشنواره چهارراه می‌توانند برای تولید متن در حوزه ادبیات کهن به دفتر ادبیات بپیوندند.»
او ادامه داد: «اگر به دور چهارم جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه رسیدیم مثل دومین دوره این رویداد، برگزیدگان در رادیو تئاتر به اجرای اثر می‌پردازند. همچنین نشر سوره مهر هم اعلام آمادگی کرده تا در حوزه نشر به ما کمک کند و آثار برگزیدگان را بانام «چهارگوهر» به چاپ رساند.»
هفت نمایشنامه در قالب دو کتاب «چهار گوهر»
در ادامه رامتین شهبازی، داور جشنواره گفت: «جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه، قطاری است که در حال حرکت است و افت‌وخیزهایی خواهد داشت ولی با رویه‌ای که دارد، رسیدن به نقطه ایده‌آل دور از ذهن نیست. در میان آثاری که به دبیرخانه رسید مهم این بود که به آثار کلاسیکی می‌پرداخت که جدای از بعد فرهنگی که دارد، می‌تواند به‌عنوان دستاورد مهمی در حوزه پژوهش مورداستفاده قرار گیرد.»
او در ادامه به هفت نمایشنامه‌ای اشاره کرد که در قالب دو کتاب با عنوان چهارگوهر توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است.
پس از رونمایی از طراحی جلد دو کتاب «چهارگوهر» آقاخانی گفت: «چهارراه از دید من تلاقی هنر، ادبیات، تاریخ و تئاتر است که امیدوارم به نتایج گوهرین برسد.»
بر اساس اطلاعات ارائه‌شده در این نشست نمایشنامه‌های «چو ایران نباشد»، «شگفت و شکست‌ناپذیر» و «هزاره‌های سنگی» در جلد اول کتاب چهارگوهر و نمایشنامه‌های «اتوپیا»، «آیین جوان‌کشی رستم‌کشی» و «ستاره خوارزم» در جلد دوم این کتاب منتشر شده است.
برندگان جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه
در بخش معرفی برگزیدگان، زینب زاولان نویسنده نمایشنامه «گنجینه‌های گنجه» از استان اصفهان، آرزو بهرامی نویسنده نمایشنامه «ماه در پرند سیاه» از استان زنجان و مرتضی مرتضوی راد نویسنده نمایشنامه «تا صبح» از استان قم تقدیر شد.
همچنین فاطمه داوودی مازندرانی و مرجان فخار نویسندگان نمایشنامه «گنج پنجم» از دو استان تهران و مرکزی رتبه سوم، مهدی یزدانی نویسنده نمایشنامه «خسرو شیرین شاپور» از استان تهران رتبه دوم را دریافت کردند. همچنین دیپلم افتخار رتبه نخست به محمد ایرانی، نویسنده نمایشنامه«نام من زندگی است» از شهرستان شهریار استان تهران اختصاص یافت.
در پایان این مراسم، فاطمه داوودی مازندرانی و مرجان فخار که در آیین اختتامیه جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه حضور داشتند از تجربه مشترک‌شان برای نگارش نمایشنامه «گنج پنجم» گفتند که با شرکت در یک کارگاه آموزشی با هم آشنا شده‌اند و تصمیم به نگارش نمایشنامه‌ای مشترک گرفتند.
مرجان فخار، نویسنده نمایشنامه «گنج پنجم» گفت: «خانم داوودی استاد ادبیات است ولی من چیزی از ادبیات نمی‌دانستم و صرفاً اطلاعاتم از ادیبان در حد کتاب‌های درسی بود اما جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه باعث شد به‌قدری خیام بخوانم که حالا بسیاری از اشعار این ادیب را حفظ شوم.»
در پایان این مراسم، ایوب آقاخانی به برگزیدگان یادآور شد که حوزه هنری انقلاب اسلامی استفاده از نمایشنامه‌ها را در قالب اجراهای رادیویی و جلسات نمایشنامه‌خوانی را با ذکر نام مؤلف بر خود آزاد می‌داند.
