مدیر تئاترشهر: نگویید برنامه، بگویید آرزو!
سید صادق موسوی 25 ماه بعد از ریاستش در مجموعه‌ی «تئاترشهر» گفت: خودم به خودم نمره خوبی می‌دهم ولی مطمئنم جامعه تئاتری نمره خوبی نمی‌دهد، حق هم دارند چون مسایل مرا نمی‌دانند.
به گزارش MrArt.ir، این مدیر هنری در گفت‌وگو با ایسنا، از مسایل و مشکلات مدیریت تئاترشهر سخن گفت، از برنامه‌هایی که دیگر برنامه نیست و به آرزو تبدیل شده است و توضیح داد تجربه‌ای که هفت، هشت ماه گذشته در تئاترشهر به دست آورده، برابر با تجربه‌ای است که در مدت حضور 15 ساله‌اش در مرکز هنرهای نمایشی داشته است.
از جزییات بازسازی خبر نداریم
صبح روزی که قرار گفتگو داشتیم، خبری کوتاه درباره ادامه‌ی بازسازی تئاترشهر منتشر شد و طبیعتا این موضوع آغازگر گفتگوی ما بود اما مدیر تئاترشهر هم اطلاعاتش خیلی زیاد نبود. موسوی در این زمینه گفت: می‌دانید که معاونت هنری یا دیگر معاونت‌های تخصصی ارشاد خودشان اعتباراتی برای ساخت و ساز و تعمیرات ندارند بلکه این اعتبارات در دل معاونت اداری مالی و آن هم در اداره کل تخصصی به نام اداره کل طرح‌های عمرانی وزارت ارشاد مشخص می‌شود.
مدیر پیشین تالار هنر یادآور شد: در دوره مدیریتم در تالار هنر با این دوستان تجربه خوبی داشتم که نتیجه آن بازسازی خوب این تالار بود. به محض ورودم به تئاترشهر همان مکاتبات را انجام دادم و مجموعه‌ای از نواقص و مشکلات مشکلات فنی این مجموعه را اعلام کردم. آنها هم آمدند و مطالعه‌ای ابتدایی کردند.
او با اشاره به هزینه‌های بازسازی تئاترشهر افزود: همان دو سال پیش شرکت «پیکر نهاد» اعلام کرد بین چهار تا پنج میلیارد تومان برای تعمیر و تجهیز اصولی تئاترشهر لازم است. سال گذشته بیش از یک میلیارد تومان هزینه شد که بیشتر صرف سفارش و ساخت 44 تابلو برق، خرید دو دستگاه هواساز و ساخت دیزل ژنراتور شد ولی اعتباراتشان تمام شد به نحوی که حتی پول خرید کابل‌هایی که به وسیله آنها ژنراتور و برق اضطراری نصب می‌شد، وجود نداشت. البته آن زمان گفتند هزینه این کابل‌ها معادل 400 میلیون تومان است.
موسوی با اشاره به پیگیری‌هایش با اداره کل هنرهای نمایشی و ارجاع این موضوع به معاون هنری و وزارتخانه،ادامه داد: ظاهرا دوباره اعتباری برای تعمیر تئاترشهر تخصیص داده‌اند و با همان شرکت «پیکر نهاد» برای سال 92 قرارداد جدیدی بسته‌اند. نامه‌ای هم به ما رسید و کارکنان این شرکت را معرفی کرد و گفتند با آنها همکاری کنیم و فضای لازم را در اختیارشان بگذاریم.
او که پیش از این هم نسبت به وضعیت ایمنی تئاترشهر هشدار داده بود، اضافه کرد: درباره عملیات جدید چیزی به ما اعلام نکرده‌اند و هنوز نمی‌دانیم کدام بخش از تعمیرات انجام می‌شود. آیا این تعمیرات فقط شامل نصب ژنراتور است یا مساله اعلام و اطفاء حریق، تعیبه راه‌های فرار اضطراری و .. هم مورد توجه قرار می‌گیرد، به هر حال امیدوارم حجم اعتبارات قابل قبول باشد.
مدیر تئاترشهر مطرح کرد: این قرارداد بین پیمانکار و اداره کل طرح‌های عمرانی بسته شده و حتی رونوشت آن به معاونت هنری هم نمی‌رود. ما اینجا متولی و بهره برداریم البته جاهایی که به زیبایی شناسی تئاتر شهر بر می‌گردد،از ما نظر می‌خواهند اما سال گذشته چون تعمیرات زیربنایی و شامل تعویض لوله و اینها بود،نه نظر ما را خواستند و نه میراث فرهنگی را چون ضرورتی نداشت.
وی در عین حال تاکید کرد: مجموعه‌ای مانند تئاترشهر با این عظمت، متراژ و با عمر چهل ساله باید اعتباری سالانه برای تعمیر و تجهیز داشته باشد چون هم استفاده می‌شود و هم رفت و آمد و فرسایش وجود دارد و اگر این هزینه‌ها به موقع صورت نگیرد، ممکن است دیر هنگام و بی‌معنی باشد بنابراین، تصور نادرستی است که تئاترشهر یک بار بازسازی شود و بعد دیگر همه چیز تمام خواهد شد.
می توانیم با شمشاد تئاترشهر را محصور کنیم
موسوی درباره حصارکشی دور تئاترشهر توضیح داد: با این گفتگو دوباره از شهردار محترم تهران تقاضا دارم اگر امکان دارد فکری برای محصور شدن تئاتر شهر بکنند البته به نحوی که نمای اینجا مخدوش نشود. پیشنهاد بسیار خام‌دستانه‌ای هم دارم، فکر می‌کنم با یک سری شمشادهای بلند بتوان این معضل را حل کرد تا هم از آجر و سیمان و اینها استفاده نکنیم و هم از فضای سبز بهره‌مند شویم.
نمی‌توانیم درباره فعالتهای بیرونی تصمیم بگیریم
او درباره برگزاری برنامه‌های غیر مرتبط با تئاتر همچون برپایی بازارچه و برگزاری جنگ‌ها در فضای بیرونی تئاترشهر که گاه نمای این مجموعه را پنهان می‌کند، گفت: چه عرض کنم! واقعیت این است که اگر بخواهیم خودمان فعالیت تئاتری کنیم باید دنبال مجوز بدویم. ما نهایتا در فضای درونی تئاتر شهر تصمیم می‌گیریم اما همین که بخواهیم مقابل در ورودی، نمایش خیابانی اجرا کنیم باید از شهرداری و پلیس پارک مجوز بگیریم. اتفاقا رابطه معکوس است! قطعا ما درباره اتفاقات بیرونی نمی‌توانیم نظر اداری بدهیم ولی همیشه سعی کرده‌ایم از کارشناسان فرهنگی منطقه بخواهیم شان این فضا را در نظر بگیرند.
مدیر تئاترشهر یادآور شد: از منظری دیگر، چهارراه ولی عصر(عج) نقطه طلایی است برای اینکه همه فعالیت‌ها در شهر دیده شود. فارغ از اینکه تئاتر شهر هم در آن قرار گرفته، فضایی است که مورد توجه شهرداری و … قرار می‌گیرد. عمدتا هم جشنواره‌ها و برنامه‌های ما هم در مناسبت‌هاست که دیگران هم برنامه دارند بنابراین در بسیاری از مواقع، تداخل‌ها گریزناپذیر است اما اگر حصارکشی انجام شود، دو دسته افراد به تئاتر شهر راه خواهند یافت، کسانیکه بلیت خریده‌اند و کسانی که کارت طلایی دارند مانند هنرمندان ،خبرنگاران و منتقدان، دانشجویان و… با این شرایط می‌توانیم در همین فضای باز، یک بازارچه هنری راه‌اندازی کنیم که کاملا متناسب با فضا باشد.
هیچ یک از اعضای شورای هنری حق‌الزحمه نگرفته‌اند
مدیر پیشین شورای نظارت و ارزشیابی در ادامه این گفتگویش با ایسنا درباره شورای هنری تئاتر شهر و خروجی نامعلوم و تغییر اعضای آن توضیح داد: در مورد شورا، نگاهی بود که چون با مقوله کیفی انتخاب آثار رو به رو هستیم، ضرورت دارد دیدگاه‌های هنری عوض شود تا از یک تکثر زیبایی شناسانه بهره‌مند شویم، بنابراین تصمیم گرفته شد هر شورا برای یک دوره 12 ماهه برنامه‌ریزی کند و شورای سابق عملا تا سه چهار ماه اول 91 را بررسی کرد.
موسوی با اشاره به تغییرات احتمالی در وزارت ارشاد و زیر مجموعه‌های آن افزود: قرار شد با توجه به این تغییرات، فعلا همین ترکیب بماند چون درست نیست در دوره مدیریتی که معلوم نیست عمرش چقدر باشد، ترکیب شورا را عوض کنیم. البته همچنان نگاهم این است رئیس تئاتر شهر عضو ثابت بماند و هر سال افراد جدیدی بیایند و از دیدگاه‌های مختلفی استفاده شود.
وی در پاسخ به این پرسش که این تغییر از سوی چه کسی تحمیل شده است، گفت: به این شکل که شما مطرح می‌کنید، نبود. در مورد تغییر افراد، به هر حال می‌توان عمر هر دوره را مشخص کرد ولی حضور طولانی مدت افراد نمی‌تواند خیلی خوب باشد مثل این است که هر سال یک نفر دبیر جشنواره فجر باشد.
صادق موسوی که ترجیح داد در این‌باره توضیح بیشتری ندهد، از اعضای هر دو شورا قدردانی کرد و گفت: به دلیل تنگناهای مالی، حق الجلسه این شوراها از دوره اول پرداخت نشده است ولی لازم است دست‌کم به صورت زبانی از زحماتشان قدردانی کنیم همه آنان دوستانه برای کمک به من آمدند. عضویت در شورا ،جز اینکه آنها را به زحمت انداخت، هیچ حاصلی برایشان نداشت. تازه گاهی با انتقاد هم روبه‌رو شدند مثلا از محمد یعقوبی انتقاد شد چرا در تئاتر شهر کار می‌کند در حالیکه قبل از حضورش در شورا، خود من برای اجرای نمایش «زمستان 66» دعوتش کردم.
واقع‌بین باشیم
موسوی درباره وجاهت هنری اعضای دومین شورای هنری تئاترشهر توضیح داد: قبل از اینکه به جایگاه هنری افراد بپردازیم، باید ببینیم سهم شورای هنری تئاتر شهر در انتخاب آثار این مجموعه چقدر است. چه شورای قبلی و چه فعلی فقط پیشنهاد دهنده‌اند. اجرای آثار باید به تایید شورای حمایت و نظارت برسد. برای انکه نمایشی به اجرا برسد، با چندین گام روبه رو هستیم و ما اولین گام هستیم. چه بسا آثاری که در این شورا و حتی نظارت تایید شده اما در شورای حمایت بازمانده‌اند مثل نمایش رضا حامدی‌خواه و …
او با تکید براینکه باید واقع‌بین باشیم، خاطرنشان کرد: نمی‌گویم شورای هنری تئاترشهر تعیین‌کننده نیست ولی باید واقع‌بین باشیم. نمایش‌های جذابی که در شورای هنری تایید شده اما خود من می‌دانستم در شورای نظارت رد می‌شود. اگر اینها را تایید کنیم وقت خودمان، گروه و مجموعه را گرفته‌ایم با این حال من این کار را می‌کنم هر چند که در نهایت آن اثر رد شده است. از سوی دیگر، اگر هم برآورد بالا باشد، اثر به نتیجه نمی‌رسد. مثلا همین چند ماه پیش که یک استاد برجسته برآورد 400 میلیونی آورد و من با اینکه می‌دانستم شورای حمایت تایید نمی‌کند، کارشان را تایید کردیم ولی وقت ما و خودشان تلف شد.
آدم باید اهل تعامل باشد
مدیر تئاترشهر تاکید کرد: تئاتر شهر باید به این جا برسد که بتواند مستقل تصمیم بگیرد البته قطعا این مجموعه یکی از پایگاه‌های فرهنگی دولتی ماست و نمی‌تواند خارج از ضوابط دولت کار کند و استقلالش به این معنا نیست که اصول و ضوابط فرهنگی را در نظر نگیرد ولی اگر استقلال مالی و سیاستگذاری‌اش بیشتر شود، می‌تواند خیلی موفق‌تر باشد.همین که تئاترشهر ناچار است در طول سال، میزبان چندین جشنواره باشد و اجراهایش را متوقف کند، لطمات جدی به آن وارد می‌شود. از طرف دیگر رئیس مرکز هنرهای نمایشی هم چاره‌ای ندارد، مساله خیلی پیچیده است. واقعیت این است باید آدم اهل تعامل باشد تا بتواند کارها را با تنش کمتری بیش ببرد.
من هم منتقدم
او درباره ناکارآمد بودن سیستم فعلی تئاترشهر که بر اساس آن هر کارگردان دو سال یک بار امکان کار دارد، به ایسنا گفت: این سیستم که خود من هم به آن منتقدم، تنها مکانیزمی است که جامعه تئاتری می‌پذیرد. آگاهانه می‌گویم این مکانیزم با ذات هنر فاصله دارد.از منظر هنری شاید یک کارگردان بتواند هر سال سه نمایش در تئاتر شهر اجرا کند ولی کارگردان دیگری 10 سال یک بار هم نباید این جا کار کند، ولی جامعه تئاتری این مکانیزم را نمی‌پذیرد و می‌گوید مدتی است در صف هستم و سالن می‌خواهم. دوستانی می‌آیند که جایگاه دانشگاهی دارند، متن شکسپیر هم ارائه می‌دهند.ایمان دارید کارشان موفق نمی‌شود ولی چگونه می‌توانید به ایشان پاسخ منفی بدهید؟
راه حل دیگری پیدا نکرده‌ام
او با اشاره به حجم بالای آثار متقاضی اجرا در تئاترشهر گفت: اگر این جا خصوصی بود، انتخاب آثار آسان‌تر می‌شد اما در شرایط کنونی که هزار تقاضا وجود دارد، حتی اگر 80 درصد نامربوط باشد، 20 درصد دیگر یعنی 200 تقاضا در سال و با این وضعیت، ناچاریم محدودیت ایجاد کنیم.می‌پذیرم این سیستم منطق هنری ندارد ولی من راه حل دیگری پیدا نکرده‌ام. شما از جامعه تئاتر بپرسید کدام مکانیزم را می‌پذیرند، چگونه می‌توان در سال به 200 گروه فرصت اجرا داد؟! شدنی نیست.
به چه کسی نباید سالن می‌دادیم؟!
موسوی اضافه کرد: امسال با افزایش تقاضای اجرا در تالار اصلی روبر وشدیم. آقایان زنجانپور ، فراهانی، پسیانی و … هر کدام چند سال است در تئاتر شهر کار نکرده‌اند. امسال تالار اصلی را به گمنام‌ها نداده‌ایم همچنانکه سال گذشته نترسیدیم و این تالار را به جوان‌ها دادیم.
او با اشاره به انتقاداتی که درباره آثار تئاترشهر مطرح می‌شود، یادآور شد: می‌گویند شورای هنری تئاتر شهر سال 91 ضعیف عمل کرده، سال 90 هم همین ایرادات را وارد می‌کردند، مگر آن دوره در جایگاه هنرمندانی مانند استاد محمد، دلخواه، یار احمدی و یعقوبی و … کسی شک داشت؟! هنرمندانی چون آقایان عزیزی ، تهمورث،خاکی، قطب الدین صادقی،آییش، مرزیان و …. اجرا گرفتند. پرسش من این است اگر به اینها که گمنام نیستند، سالن ندهیم، به چه کسی بدهیم؟! به کدام یک از این عزیزان نباید سالن می‌دادیم؟!
فکر می‌کردم مثل تالار وحدت اختیارات دارم
او در ادامه این گفتگو از استقلالش به عنوان مدیر تئاترشهر و از مشکلات این مدیریت سخن گفت.
صادق موسوی به ایسنا گفت: صادقانه می‌گویم با تصور دیگری به تئاتر شهر آمدم. قبل از آمدنم به این جا دو سال رییس تالار وحدت و عضو هیات مدیره بنیاد رودکی بودم. با اینکه پانزده سال است در مرکز هنرهای نمایشی هستم، فکر نمی‌کردم مدیریت تئاتر شهر چنین باشد. کسی هم گمراهم نکرد، دیدگاه خودم بود که فکر می‌کردم به اندازه مدیریتم در تالار وحدت، اختیارات و استقلال دارم اما با واقعیت دیگری روبرو شدم.
وی با مقایسه مدیریت تالار وحدت و تئاترشهر توضیح داد: دست بنیاد رودکی خیلی بازتر بود. آنجا خیلی حالت دولتی نداشت ولی تئاتر شهر مطلقا یک فضای دولتی است و دست من و آقای آشنا هم نیست. بسیاری از تقاضا‌هایی که برای آشنا می‌نویسم، او برای معاونت و گاه معاونت برای وزارتخانه ارسال می‌کند چون سیستم اداری پیچیده و کندی وجود دارد که ربطی به تئاتر شهر ندارد بلکه به سیستم اداری پهن‌پیکر و راکد ما بر می‌گردد.
موسوی افزود: در تالار وحدت بیشتر با جامعه موسیقی طرف بودم. هنرمندانی که به وحدت مراجعه می‌کنند برای سه شب کنسرت می‌آیند و شما برای دریافت مجوزشان هماهنگ می‌کنید. عموما هم کسانی می‌آیند که می‌دانند موفق هستند چون آنها اغلب با گیشه کار می‌کنید ولی در تئاتر شهر با موضوعی بسیار متفاوت با نام «سفره هنری» روبه رو می‌شوید هنرمندان می‌آیند که بر این سفره بنشینند و هم از نظر اقتصادی و هنری از آن بهره‌مند شوند چون یارانه‌های بخش فرهنگ فصل 5 به این جا تعلق می‌گیرد، همه جور تقاضای حرفه‌ای و غیر حرفه‌ای وجود دارد. صرف‌نظر از اینکه کارشان موفق باشد یا شکست بخورد، به شما مراجعه خواهند کرد و همین فضایی مغشوش ایجاد می‌کند که کار کردن را سخت می‌کند.
انصافا آقای آشنا دخالت نمی‌کند
وی به دیگر مشکلات مدیریت تئاترشهر اشاره کرد و ادامه داد: از سوی دیگر، اگر بخواهید با هنرمندان طراز اول کار کنید، شاید تقاضاهای مالی‌شان که حق هم هست، با اعتبارات تئاتر هماهنگ نباشد یا دیدگاه‌هایشان با شورای نظارت مشکل پیدا کند. گاهی کسی مانند رضا حداد می‌آید و سالن را برای سه ماه می‌خواهد. می‌دانید کارش تماشاگر خواهد داشت اما نمی‌توانید سالن را سه ماه به او بدهید بنابراین،مسایل بسیار زیادی وجود دارد و براحتی نمی‌توان گفت من مستقل بودم یا نه.
رییس پیشین شورای حمایت از آثار با تقدیر از عملکرد مدیر اداره کل هنرهای نمایشی توضیح داد: انصافا آقای آشنا واقعا در امور شخصی تئاتر شهر دخالت نمی‌کند. هر زمان که موردی بوده، از منتظر گفت‌وگو در مورد یک هنرمند مطرح کرده است ولی به هر ترتیب با فضای کندی روبه رو هستیم. اداره کردن مجموعه‌ای با 130 نفر پرسنل ، با شرایطی مانند تقاضای بالای هنرمندان، اعتبارات کم، انتظارات حاکمیتی،انتظارات جامعه تئاتری و رسانه‌ای ،مسایل ساختمان فرسوده و … کار را بسیار دشوار می‌کند.
مخالفت، می‌شود «تمرد»
موسوی که در اولین نشست خبری‌اش گفت برای تئاترشهر بودجه مستقل می‌گیرد درباره اعتبارات این مجموعه گفت:الان نمی‌دانم. زمانی که رئیس شورای حمایت بودم، بیشترین اعتبارات را برای تئاتر شهر جذب کردیم البته شرایط اقتصادی سال گذشته، بسیار ویژه بود.
سید صادق موسوی در پاسخ به این پرسش که چرا امور جزیی مانند اجرای میلاد اکبر نژاد بدون اطلاع شما متوقف شد و اصولا چرا باید هر جشنواره‌ای در تئاترشهر برگزار شود؟ پاسخ داد: من هم مثل شما این سوال را دارم ولی موضوع این است که تئاتر شهر تنها جایی است که فعالیت هنری خوب در آن دیده می‌شود. اگر اتفاقی نوپا باشد در تئاتر شهر به خوبی دیده می‌شود ولی من فراتر از این می‌روم و معتقدم حتی فجر و بقیه جشنواره‌ها نباید در تئاتر شهر برگزار شود.
او در پاسخ به پرسشی دیگر که آیا شما به عنوان مدیر می‌توانید اجازه ندهید اجرای یکی از نمایش‌هایتان متوقف نشود، تصریح کرد: ابدا. در فضای اداری وقتی چیزی ابلاغ شود، حتما باید انجام شود. اگر از سلسله مراتب اداری درکی نداشته باشم که حتی یک ساعت هم نمی‌توانم کار کنم! به عنوان یک مدیر کاملا به وظایفم آگاهم و سلسله مراتب را هم رعایت می‌کنم، باز هم این همه حاشیه داریم. اگر مخالفت کنم، می‌شود «تمرد»، به هر حال نظامی وجود دارد و با تمام ایراداتی که دارد، باید به آن پایبند باشید. مخالفت کردن، بوی خیانت می‌دهد. اگر به عنوان یک مدیر حرفه‌ای، دیدگاه‌های مدیر مافوقم را قبول ندارم نباید کارشکنی کنم بلکه باید با دیدگاه کارشناسی، او را قانع کنم.
نگویید برنامه، بگویید آرزو!
موسوی درباره دو اجرایی شدن سالن‌های تئاترشهر گفت: شورای حمایت خیلی موافق نیست. چون هر نمایشی که در تئاتر شهر اجرا می‌شود حتی تئاترهای محیطی که کاملا گیشه‌ای هستند، با مصوبه شورای حمایت است ما فقط پیشنهاد دهنده‌ایم ولی آنها تصمیم گیرنده هستند.
او در ادامه درباره احیای کارگاه دکور که به عنوان یکی از برنامه‌هایش از آن یاد کرده بود، توضیح داد: دیگر از برنامه حرف نزنید. از آرزو حرف بزنید! واقعیت این است که ممکن است دیدگاه و برنامه‌ای داشته باشیم اما تا زمانیکه مورد توافق جمعی در ساختار دولتی قرار نگیرد محقق نمی‌شود.
این مدیر در پاسخ به این پرسش که چه کسی با احیای کارگاه دکور مخالف است، تصریح کرد: بحث مخالفت نیست. موضوع هزینه‌های راه اندازی دوباره است، آقای آشنا دوره سختی آمد، البته کارهای مثبتی هم انجام داد و توانست اختیارات اداره کل هنرهای نمایشی را نسبت به دو سال قبل افزایش دهد اما زمانی که آمد که به لحاظ مالی بسیار محدود بود شاید اگر دستش بازتر بود، تا به حال کارگاه دکور راه افتاده بود ولی الان بحث اولویت‌هاست هر مدیری اولویت‌هایی دارد و نهایتا مدیر کل با اختیارات محدودی که دارد، تصمیم می‌گیرد.
جامعه تئاتری نمره خوبی به من نمی‌دهد
صادق موسوی در پاسخ به این پرسش که اگر دوباره به او پیشنهاد مدیریت تئاتر شهر شود، می‌پذیرد و چه شرایطی می‌خواهد؟، گفت: مهم نیست چه کسی رئیس تئاتر شهر شود. کسی که می‌خواهد او را منصوب کند باید از مشکلات تئاتر شهر و جایگاه آن آگاه باشد. تجربه مدیریتم در تئاترشهر در هفت، هشت ماه اخیر معادل تمام تجربه‌ای است که در 15 سال حضورم در در مرکز هنرهای نمایشی داشتم. از سال 91 تا حالا تجربه و شناختم نسبت به تئاتر، شکنندگی جامعه هنری و … بسیار بیشتر شده و همه اینها را به طور دقیق به نفر بعدی منتقل خواهم کرد.
مدیر 34 ساله تئاترشهر در پایان درباره نمره مدیریتش در تئاترشهر به ایسنا گفت: خودم به خودم نمره خوبی می‌دهم ولی مطمئنم جامعه تئاتری نمره خوبی نمی‌دهد. حق هم دارند چون مسایل مرا نمی‌دانند ولی من به همه مسایل آگاه بودم و ایمان دارم در حد توانم کار کردم.
