کاریکاتور تنها به معنی بزرگ کردن دماغ و گوش نیست
کتاب «چهره به چهره» با کاریکاتورهایی از سعید چاواری با موضوع اساتید موسیقی ایرانی همراه با نمایش تعدادی از این آثار، شامگاه 1 آذر در گالری میرمیران رونمایی شد.
دیوارهای گالری میرمیران خانه هنرمندان ایران شامگاه اول آذرماه نه میزبان صدایی از موسیقی که این‌بار پذیرای چهره‌هایی متفاوت از نسل‌های متفاوت موسیقی ایرانی بود.
ادیب خوانساری، ایرج بسطامی، غلامحسین بنان، فرامرز پایور، تاج اصفهانی، همایون خرم، جلال ذوالفنون، محمدرضا شجریان، گروه کامکارها، ابوالحسن صبا، محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، شهرام ناظری و محمد نوری و … تنها بخشی از هنرمندانی هستند که کاریکاتور آنها در کتاب «چهره به چهره» و دیوارهای گالری میرمیران به چشم می‌خورد.
سعید چاواری در حاشیه افتتاح این مجموعه درباره روند شکل‌گیری این آثار به خبرنگار ایسنا گفت: این مجموعه سال 86 برای نخستین بار با نمایش حدود 15 تابلو در نگارخانه دانشگاه تهران آغاز شد که مورد استقبال قرار گرفت و در سال‌های بعد نیز ادامه پیدا کرد.
او اضافه کرد: سال 87 نمایشگاه دیگری از این آثار در نگارخانه خانه کاریکاتور برپا شد که حتی تعدادی از آثار نیز به فروش رسید تا اینکه با انتشارات کوله پشتی آشنا شدیم و آنها از کارها استقبال کردند و قرار شد در قالب یک مجموعه به چاپ برسد، اما از آنجا که در آن زمان تعداد آثار به حدی نرسیده بود که در قالب یک کتاب چاپ شود، طی دو سال گذشته این آثار را کامل کردم.
به گفته چاواری ،حدود 100 هنرمند از تاریخ معاصر ایران یعنی از قاجار تا به امروز انتخاب شده بودند که البته همه آنها به این کتاب نرسید و در نهایت 63 اثر از 63 هنرمند موسیقی از حالت اتود اولیه به طرح رنگی درآمد و سال 90 کار اسکن آثار شروع و در سال 91 در قالب یک کتاب به چاپ رسید.
این هنرمند کاریکاتوریست در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره نشانه‌هایی که در انتخاب هر طرح و هنرمند مورد توجه‌اش بوده، گفت: اساسا افرادی که در حوزه کاریکاتور مشغول هستند نه تنها به عنوان یک هنرمند که به عنوان یک روانشناس نیز باید در حوزه خود صاحب نظر باشند زیرا کسی که قصد دارد صورت را دفورمه کند باید به درستی به روانشناسی شخصیت و چهره افراد آشنا باشد.
چاواری در عین حال به اشتباه مصطلح میان کاریکاتور و کارتون اشاره کرد و افزود: در ایران معمولا این دو عنوان با هم اشتباه می‌شود در صورتی که کاریکاتور به معنی اغراق در چهره است که البته تنها به معنی بزرگ کردن دماغ، گوش و دیگر اجزای صورت نیست، بلکه اگر بتوانیم روان شخص را بشناسیم و با آثار او آشنا باشیم می‌توانیم کاریکاتور موفق‌تری ارائه کنیم.
به گفته او ،در برخی از تابلوهای این مجموعه اغراق‌های زیادی در چهره هنرمند صورت نگرفته است بلکه تنها اضافه شدن یک ساز در پیشانی هنرمند به معنای مفهوم شخصیت و زندگی اوست و یا مثلا فردی که گوش خوبی در موسیقی داشته در این تابلو کاملا مشخص است یا هنرمند دیگری که حنجره و صدای ویژه‌ای داشته با اغراق بر روی دهان و حنجره‌اش به شخصیت هنری او نزدیک شده‌ام.
چاواری در همین رابطه توضیح داد: تلاش کردم همزمان با خلق این مجموعه زندگی و آثار این هنرمندان را مطالعه کنم و اگر در جایی فیلم و صوت وجود داشت شنیدم و دیدم تا اغراق در این کاریکاتورها به شکل سطحی و یا بزک کردن کار نباشد.
او در عین حال درباره طیف گسترده‌ای از هنرمندانی که در عرصه موسیقی انتخاب کرده و ویژگی‌های آن، بیان کرد: بدم نمی‌آمد که یک روایت تاریخی در این مجموعه ارائه کنم اما متاسفانه تعداد زیادی از هنرمندان به ویژه از نسل‌های قدیم‌تر وجود داشتند که دسترسی به اطلاعات و صدای آنها ممکن نبود. مثلا ما صدای نی استاد یاوری را به سختی می‌توانیم پیدا کنیم و به همین دلیل اشراف بر شخصیت و زندگی این افراد سخت است، اما بر عکس در مورد آن دسته از هنرمندانی که منابع زیادی وجود دارد کار کردن هم به همان نسبت راحت‌تر بود.
این هنرمند کاریکاتوریست در پایان صحبت‌هایش درباره تنوع تکنیک‌های به کار گرفته در این مجموعه گفت: گاه در یک نمایشگاه می‌توان 200 تابلو را با یک تکنیک و به صورت یک دست و سریالی دید که بعد از چندمین تابلو مخاطب را خسته می‌کند، لذا از آنجا که حرفه اصلی‌ام نقاشی است ترجیح دادم از تکنیک‌های مختلف بهره بگیرم تا تنوع بیشتری را در این نمایشگاه به وجود آورم.
کتاب «چهره به چهره» گلاسه و تمام رنگی است و در قطع خشتی با قیمت 25هزار تومان عرضه شده است که در سه روز برپایی نمایشگاه به قیمت 20 هزار تومان به فروش می‌رسد.
ایسنا