پرفورمنس خاستگاهی اجتماعی دارد/ ماجرای یک مشغله فراگیر
امیر وارسته طراح و کارگردان پرفورمنس «شغل فراگیر» بیان کرد که این اجرا علاوه بر رویکردی نقادانه، بخشی از تجربه زیست هنرمند به مثابه یک شهروند را با مخاطبانش در میان میگذارد.
امیر وارسته طراح و کارگردان پرفورمنس «شغل فراگیر» که امروز شنبه ۲۴ اردیبهشت در محوطه باز خانه هنرمندان ایران اجرا میشود درباره ویژگیهای این اثر به تئاتر آنلاین گفت: شاید بتوان از چند منظر مباحث جدیدی را درباره این نوع از ارائه مطرح کرد، نخست قائل نبودن به نمایش پوستر یا فراخوان عمومی برای رسانههای جدید هنری به مثابه یک امر اجتماعی و دعوت نامتداول در مورد این اجراست، هر چند کماکان خبری از افتتاحیه یک گالری یا رویدادی تخصصی در حوزه هنر در میانه نیست و همچنان نوعی از مواجهه ناگهانی برای فهم آفرینش، الزامی به نظر میرسد اما پر واضح است که این بار، قرارِ اجراگر، به اعلام رسمی یک بیانیه مشخص برای مخاطبی غیررسمی است و این مهم بزنگاهی جدی برای هنرمندانی است که نسبتشان با شهر، محیط و مردم از پیش، شفافیتِ پایش پذیری داشته باشد.
این طراح و کارگردان بیان کرد: این اجرا، علاوه بر رویکردی نقادانه، بخشی از تجربه زیست هنرمند به مثابه یک شهروند را با مخاطبانش در میان میگذارد، به شکلی که هنرمند منتظر یک غافلگیری مرسوم نیست و به واسطه پیوست اجتماعی اثر، فراخوانی رسمی را در مواجه با حضوری غیر رسمی، اکران میکند.
وی یادآور شد: من تاکنون به مواجهه ناگهانی با اثر یا خرق عادتی همیشگی اصرار داشتهام اما حالا به استقبال واقعیتی رفتهام که دست کم به صورتی عرفی در محیط وجود دارد و البته همچنان همین مواجهه است که تعاملی دیداری یا بده و بستان و کنش و واکنشی بین طراح و مخاطب را ایجاد میکند. در واقع من در این پرفورمنس مخاطب را صدا کردهام تا حرفی یا واقعیتی را با ایشان در میان بگذارم؛ همان چیزی که خود از قبل به آن آگاه هستند یا فراموشش کردهاند یا به عادتی متداول از ماهیت آن غافل شدهاند.
این هنرمند ادامه داد: یادمان نرود که پیوست اجتماعی رسانههای جدید، نوعی رسالت خودخواسته در تاریخ هنر معاصر است، فرایندی که ناچار از نگارخانه پرهیز میکند، فضای بسته را بر نمیتابد و به صورتی غیرسازمانی و حتی غیرصنفی به میانِ مردم میرود. هر چند سبد فرهنگی جامعه تنها متاثر از انحصار طبقاتی، تولیگری حاکمیتی یا مواجهه فیلسوفانه متخصصان نیست، اما باور دارم نبودِ دسترسپذیری عمومی و عدم ایجاد فرصت برابر بهرهمندی، مخاطب غیررسمی هنر را محرومتر از گذشته خواسته است و این چالش را به «فقدان هنر عمومی» در جوامعی چون ایران تعبیر میکنم. ما در «شغل فراگیر» جریانی بینابینی و پارادوکسیکال را تعریف کردهایم به این ترتیب که همزمان با تعامل هنرمند و خانه هنرمندان ایران، زمان نمایش اثر، برای شنبه برنامهریزی شده است، شنبههایی که خانه هنرمندان ایران تعطیل است تا کماکان یادآور سهم واقعی هنرمند از فرصتهای صنفی باشد و همچنین مراقبت از وضعیت کنونی رسانههای جدید را گوشه بزند. صحبت از اجرایی رسمی است در روزی غیررسمی برای مخاطبی که من نامش را مردم میگذارم.
وارسته درباره محتوای این پرفورمنس توضیح داد: عنوان «شغل فراگیر»، خبر از عمومیت در انجام یک کار خاص را میدهد که احتمالاً هنرمند آن را به مشغله و شغلی که مربوط به یک «ما» ی متکثر است نسبت دادهاست و انگار هر طبقهای از ردههای اجتماعی میتواند مصداق این مشغولیت باشد. او اصرار دارد که این پرفورمنس، قطعاً یک نمایش فرمال نیست، چه اینکه وقتی صحبت از نمایش در میان باشد، تا حدی روایتی ادیبانه با ژانرهای متداول را به انتظار نشستهایم، اما در پرفورمنس قرارمان به یک اجرای بداهه از مفهوم است، چهاینکه در «شغل فراگیر» نیز یک مشغله عمومی، بازطراحی، ارایه و همزمان نقد میشود.
وی تاکید کرد: اجرای این اثر تنها در یک نوبت، برای یک ساعت و در یک روز اتفاق میافتد که احتمالاً تولید محتوایی ویدیویی یک تا دو دقیقهای نیز با خود به همراه داشته باشد. همچنین اشتیاق من برای دریافت نقد و نظر منتقدان و کارشناسان مرتبط و مخاطبان عمومی اثر، بسیار است.
وارسته درباره پیشتولید این پرفورمنس بیان کرد: فرایند تولید را میتوان در ۲ محور خلاصه کرد، نخست تامین نیازهای اجرایی اثر، شامل تجهیزات مرتبط که جدیترین بخش آن پارچههایی است با طرح-نمایههایی از دغدغههای مفهومی هنرمند، سپس طراحی تکنیک و محتوای اثر که به نوعی در آن، قسمتی از مابهازای تاریخ تجربه زیست خود را عیان میکنم و کلید واژه آن را «شستوشوی» میدانم.
وی در پایان با بیان یک توصیه به علاقه مندان تماشای پرفورمنس «شغل فراگیر» عنوان کرد: پرفورمنس فرایندی ساختاری دارد که تکرار نمیشود و من پیشنهاد میکنم عزیزان و علاقه مندانی که قرار است به طور دعوت شده برای تماشای این اثر حاضر شوند، در زمان شروع اثر در محل اجرا حضور داشته باشند، هرچند که کماکان هنرمند، منتظر آمدن مخاطب رسمی نیست و بخشی از مواجهه، برگزاری رویدادی بدون دعوت است.
پرفورمنس «شغل فراگیر» شنبه ۲۴ اردیبهشت در محوطه باز خانه هنرمندان ایران اجرا خواهد شد.
این پرفورمنس از ساعت ۱۸ تا ۱۹ طی یک ساعت از مخاطبان خود میزبانی میکند.