کودتای ۲۸ مرداد از زاویه دید یک عشق

به گزارش تئاتر آنلاین، مونولوگ «نمی دونم یا بغضی که نمی ترکد» روایتگر داستان دکتر نون و همسرش ملکتاج است. قبل از کودتای ۲۸ مرداد ملک تاج و دکتر نون عاشق هم بودند، بعد از کودتا، دستگیری و مصاحبه دکتر نون علیه مصدق در رادیو باعث می شود دکتر نون ۲۳ سال با فکر خیانت به مصدق زندگی و ملکتاج و عشقشان را فراموش کند. حال، ملکتاج برای خرید از خانه بیرون آمده و تصادف می کند. بین مرگ و زندگی از عشق و خیانت می گوید…

علی بیگدلی درباره این مونولوگ به (تئاتر آنلاین) مهر گفت: بخشی از این نمایشنامه را سال ۸۷ نوشتم اما سال ۹۱ برای چندمین بار بازنویسی اش کرده و به اجرا بردم. قبل تر داستانی خوانده بودم با عنوان «دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد» به قلم شهرام رحیمیان که موضوعیت این نمایشنامه با بخش هایی از آن داستان همراهی دارد اما در آن داستان راوی دکتر نون است اما در متن من کل روایت از جانب ملکتاج گفته می شود. ضمن اینکه با تحقیقی که کردم متوجه شدم این شخصیت واقعی است و همان حسن ملک مشاور دکتر مصدق در قبل از کودتا بوده است. او و دکتر فاطمی بعد از کودتا دستگیر می شوند و حسن ملک به خاطر عشقش اعتراف دروغین می کند.

ادای دین به نویسنده کتاب «دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد»

وی درباره اینکه اگر این نمایش با الهامی از اثر شهرام رحیمیان نوشته شده چرا در بروشور اشاره ای به آن نشده است، بیان کرد: این نمایشنامه اقتباس از آن داستان نیست و حتی اسمش را برداشت آزاد هم نمی شود گذاشت ولی کلمه «الهام» که شما به کار بردید به ذهنم نرسید. بله این کار با الهام از آن داستان است و همین جا از شهرام رحیمیان عذرخواهی می کنم اگر نامشان در بروشور نیست.

به گفته بیگدلی، تا کنون ۱۸ بازنویسی از این نمایشنامه صورت گرفته است ولی در نهایت نویسندگان هیچ گاه به بازنویسی نهایی در نمایشنامه خود نمی رسند.

وی درباره بازیگری در مونولوگ نیز گفت: مریم داننده فر واقعا به این متن جان بخشی و شخصیت را به خوبی درک کرده است. بازی مونولوگ بسیار سخت است چون یک ساعت بی وقفه باید درون شخصیت باشید و این متن هم به گونه ای نیست که اگر بازیگر یک جمله اش را فراموش کند بتواند با بداهه خود را به اجرا بازگرداند. در واقع اگر یک بخشی را از یاد ببرد باید اجرا قطع شود.

این کارگردان تئاتر در پاسخ به این پرسش که در بازنویسی های متعدد چه چیز دستخوش تغییر شده است، توضیح داد: اجرای هر تئاتر یک رویداد فرهنگی است به این معنا که باید تعاملی میان اثر و مخاطب ایجاد شود. اینطور نیست که ما چند بازیگر چهره را بیاوریم تا مخاطب هم برای دیدن آنها به دیدن یک نمایش بیاید و هیچ سطحی از تفکر هم ایجاد نشود. الان در اغلب کارهای ما تفکر وجود ندارد و برای همین بیشتر نمایش هستند تا تئاتر. در نمایش بحث تفکر مطرح نیست. به هر حال این تعامل اگر برقرار شود مخاطب هم با خود چیزهایی به اجرا می آورد که در بازنویسی من آنها را مدنظر قرار می دهم.

وی درباره کارگردانی این مونولوگ و شاخصه هایش نیز بیان کرد: بخش بزرگی از کارگردانی مونولوگ به این برمی‌گردد که در مقام کارگردان بی رحمانه با متن برخورد کنید. من در دراماتورژی از نگاه کارگردان بخش هایی از متن را بی رحمانه کنار گذاشتم که به عنوان نویسنده هنوز داغشان در دلم است. بخش بعدی هم به این بر می گردد که بازیگر را درست انتخاب کنید. در واقع باید با بازیگر هم بی رحمانه برخورد کنید تا درست در موقعیت قرار بگیرد و بعد در اجرا بتواند آنقدر فراز و فرودهای متن را درست بازی کند که خستگی ایجاد نشود و اجرا از ریتم نیفتد. باید کاری کنید همواره انرژی بازیگر مونولوگ در سطح بالا باشد.

بیگدلی در پایان با انتقاد از وضعیت فعلی در عرصه تئاتر کشورمان بیان کرد: ما در تئاتر کشورمان به یک دور باطل رسیده ایم. از وزیر و مدیر تا هنرمند و حتی نیروی خدماتی سالن های تئاترمان دچار تکرار شده ایم. یک موازی کاری هم در تئاتر صورت می گیرد و همه اینها باعث می شود نه در سالن دولتی و نه در سالن خصوصی شاهد تئاتر شگرفی نباشیم و بیشتر اجراها نوعی «شو» باشد. نوعی کمیت گرایی در حال شکل گیری است که ما را از کیفیت دور کرده است. سالن های خصوصی به درآمد فکر می کنند و سالن های دولتی به پر کردن سالن با یک اجرا. تالار مولوی روزی نماد تئاتر خلاق دانشگاهی بود ولی امروز دیگر تماشاگر گذشته را ندارد. این روزها هیچ چیز تئاتر ما به سامان نیست.

مونولوگ «نمی دونم یا بغضی که نمی ترکد» تا دوشنبه ۱۵ شهریور هر روز ساعت ۱۹:۳۰ در تالار مولوی روی صحنه است. تالار مولوی در خیابان انقلاب، ابتدای خیابان شانزده آذر، شماره شانزده، جنب کلینیک دانشگاه تهران، سالن اصلی باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران واقع است.