«کابوس دلقک» نمایشی رادیکال است
موسی‌خانی گفت: روابط بینا رشته‌ای در دانشگاه‌های ما بسیار ضعیف است و همین عوامل در تولید نهایی محصولات فرهنگی تاثیر بسیار زیادی می‌گذارد.
به گزارش تئاتر آنلاین به نقل از ایلنا، مهدی موسی‌خانی؛ کارگردان نمایش «کابوس دلقک» و سرپرست گروه تئاتر «آرتمیا» شکل‌گیری این نمایش را محصول برگزاری کارگاه‌های آموزشی «ایده تا اجرا»ی گروه توصیف کرد و گفت: من سال‌ها در گروه تئاتر بازی با آقای پسیانی همکاری داشتم و به‌طور طبیعی علاقه‌ام این بود که در حوزه تئاتر تجربی کارگردانی کنم. به هر حال سال‌ها حضور در کنار ایشان تجربه‌های متفاوتی برای من به همراه داشت تا اینکه سال 90 گروه تئاتر “آرتمیا” را تاسیس کردیم.
او افزود: مدتی بعد و زیرنظر گروه کارگاهی با محوریت “از ایده تا اجرا” برگزار شد که نمایش «آستیگماتیسم کالیگولا» نتیجه آن بود. این نمایش برای اجرا در جشنواره تئاتر دانشگاهی معرفی شد و البته ناگفته نماند که ممیزی‌های عجیب و غریبی گریبان کار را گرفت.
این کارگردان تصریح کرد: پیش از نمایش «آستیگماتیزم کالیگولا» پرفورمنس «دیسکانکت» در افتتاحیه گالری ماه مهر اجرا شد که من و آقای پسیانی پرفورمر کار بودیم و سپس پرفورمنس«کانکت» محصول مشترک ایران، سوئد و آلمان به یکی دیگر از تجربه‌های اجرایی گروه بدل شد.
موسی‌خانی در ادامه به ارائه توضیح درباره روی صحنه رفتن نمایش «کابوس دلقک» پرداخت و گفت: نمایش «کابوس دلقک» به دوره دوم کارگاه «ایده تا اجرا»ی ما تعلق دارد که در این مرحله قصد داشتیم ببینیم آیا می‌توانیم از دل یک رمان ایده‌هایی برای اجرا استخراج کنیم یا خیر؟
او افزود: ایده اولیه کار هم به زمانی بازمی‌گردد که در نمایش «یک سمفونی ناکوک» ایفای نقش داشتم؛ همان زمان رمان «عقاید یک دلقک» نوشته هاینریش بل را خواندم و بسیار به آن علاقه‌مند شدم. نکته جالب اینکه نام این رمان همین ماه گذشته هم در میان کتاب‌های پرفروش به‌چشم می‌خورد که نشان می‌دهد همچنان با اقبال عمومی مواجه است.
کارگردان نمایش «آستیگماتیسم کالیگولا» بیان کرد: قصد داشتیم ببینیم می‌توانیم یک رمان را به متن نمایشی تبدیل کنیم یا خیر که در جریان برگزاری کارگاه و تمرین‌ها به فرم اجرایی امروز کار دست یافتیم. در ادامه روی نظریات «تادئوش کانتور» کار کردیم؛ چون رمان به بررسی تاثیر جنگ جهانی دوم می‌پردازد و کانتور هم در همان دوران تجربه‌های تئاتری خود را پشت سر می‌گذاشت. براین اساس تلاش کردیم بین این دو ویژگی هم‌نوایی بوجود بیاوریم.
او ادامه داد: در کار از تکنولوژی‌هایی مانند ویدئو مپینگ نیز استفاده می‌کنیم که برای نخستین بار نیست اتفاق می‌افتد و قبلا توسط آقای پسیانی و رضا حداد نیز تجربه شده است. ولی تلاش گروه این بود که نسبت به تجربه‌های سابق گامی رو به جلو را شاهد باشیم. قبل از آنکه تصمیم بگیریم از این تکنولوژی‌ها استفاده کنیم، به این نکته فکر کردیم که ابتدا باید جوهر اصلی نمایش برای عموم پذیرفتنی باشد؛ و امکانات مورد نیاز گروه بعد از آن در حد امکان و توان مالی به کار وارد شود.
موسی‌خوانی درباره اجرا در کارگاه دکور تالار حافظ توضیح داد: زمان زیادی برای بدست آوردن سالن اجرا صرف شده بود. این روزها و باتوجه به بازسازی مجموعه تئاتر شهر و مرکز تئاتر مولوی تراکم متقاضیان اجرا در تالارهای نمایشی بسیار زیاد است. به همین دلیل هم تالار حافظ با صف طولانی گروه‌ها مواجه است. در نتیجه اجرا در کارگاه دکور به ما پیشنهاد شد که پذیرفتیم چون با توجه به فضای مورد نظر؛ تجربه‌ای جذاب به نظر می‌رسید.
او درباره ویژگی‌های نمایش گفت: «کابوس یک دلقک» را نمایشی “فیزیکال” می‌دانم چون نشانه‌ها یا مولفه‌های این‌گونه نمایشی را دارد. نمایشی “تکنیکال” است چون از ابزارها و نشانه‌های تکنولوژیک بهره می‌برد و نمایشی “رادیکال” است، چون باتوجه به شکل و محل اجرا کاملا با چنین فضایی انطباق دارد. از سویی تجربی است چون با لحظه به لحظه کار برخورد لابراتوآری و آزمایشگاهی داشتیم و برپایه پژوهش استوار است.
کارگردان نمایش «کابوس دلقک» با تاکید بر اینکه گروه تئاتر آرتمیا تلاش می‌کند تئاتر علمی و دانش بنیان را تجربه کند، خاطرنشان کرد: قول می‌دهم اگر منتقدان و کارشناسان این عرصه به تماشای نمایش بنشینند، برخورد کاملا علمی گروه را شهادت می‌دهند. به همین دلیل هم اصولا علاقه‌مند هستیم این نمایش در حوزه تئاتر دانشگاهی ارزیابی شود؛ چون در این عرصه روابط علمی افراد بر روابط شخصی بین آنها ارجحیت دارد.
او ادامه داد: وقتی بر واژه دانش بنیان تاکید می‌گذارم به این دلیل است که نیم نگاهی به پیرامون این ضعف را نشان می‌دهد. زمانی با شما مطرح می‌کنند که می‌توانید در عرض یک هفته نمایشی را برای اجرا در جشنواره‌ای آماده کنید و جایزه هم بگیرید! البته اتصال عنوان دانش بنیان به اجرای «کابوس دلقک» اصلا به معنی توهین یا نادیده گرفتن تلاش‌های دیگر همکارانم نیست. اما معتقدم تئاتر به عنوان هنری که سال‌ها تجربه را پشت سر گذاشته باید بیشتر مورد بررسی قرار بگیرد.
این هنرمند تصریح کرد: کافی‌ست به دانشگاه‌ها سری بزنیم تا ببینیم از نظر امکانات مورد نیاز در چه شرایطی به‌سر می‌برند. حتی اگر بحث اساتید را کنار بگذاریم و تنها به همین یک نکته توجه کنیم وضعیت اصلا خوب نیست؛ ولی ما با اندک داشته‌ها سفره‌ای رنگین برای مهمان خود پهن می‌کنیم.
موسی‌خانی به یک فقدان در آموزه‌های تئاتری کشور اشاره کرد و گفت: متاسفانه برخلاف اهمیتی که دیگر کشورها برای هنر تئاتر قائل هستند؛ روابط بینا رشته‌ای در دانشگاه‌های ما بسیار ضعیف است و همین عوامل در تولید نهایی محصولات فرهنگی تاثیر بسیار زیادی می‌گذارد.
