گزارشی از پنجمین نشست تخصصی اکوسیستم تئاتر با موضوع روابط عمومی، رسانه و تبلیغات
به گزارش رسانه خبری تئاترآنلاین، پنجمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی اکوسیستم تئاتر همچون نشست‌های پیشین به دبیری آرمان طیران، نمایشنامه‌نویس، کارگردان و مدرس دانشگاه و هادی سالارورزی، مترجم و نویسنده با حضور مدرسان، دانشجویان و دیگر کارشناسان و محققان هنرهای نمایشی عصر روز دوشنبه ۲۷ آذر از ساعت ۱۵ تا ۱۷ در سالن اسکویی خانه تئاتر برگزار شد.
در آخرین دوره پنل‌های تخصصی این نشست‌ها، به بررسی تاثیر فرایند آگاهی‌رسانی و تبلیغات در چرخه اکوسیستم تئاتر پرداخته شد.
در ابتدا آرمان طیران، دبیر نشست، گزارشی کوتاه و مختصر از برگزاری چهار جلسه گذشته اکوسیستم تئاتر ارائه داد و سپس با طرح این پرسش که اهمیت و تاثیر فرآیند اقتصادی تبلیغات، رسانه و روابط عمومی بر چرخه اکوسیستم تئاتر تا چه اندازه اهمیت دارد وارد بخش نخست پنل گفت‌وگوی اکوسیستم تئاتر شد.
علیرضا سعیدی، کارشناس رسانه و روابط‌عمومی در حوزه فرهنگ و هنر، در پاسخ به این پرسش، دقت درباره کلیدواژه‌هایی چون اکوسیستم تئاتر و روابط عمومی را لازم و ضروری دانست و گفت: «اساساً به دلیل وجود نگرش سیاسی حاکم بر فضای فرهنگ که مبتنی بر تعاریف فرهنگی نیست. نمی‌توان درباره تئاترمان از کلیدواژه اکوسیستم استفاده و به آن اشاره کنیم.»
او ادامه داد: «موضوع بعد که می‌توان به آن اشاره کرد این نکته است که آن‌هایی که در حوزه تئاتر فعالیت می‌کنند متاسفانه در حوزه روابط عمومی هنوز نتوانسته‌اند به تعریف درستی از واژه و کلیدواژه روابط عمومی دست پیدا کنند، همچنین، رسانه و امور رسانه بخشی از وظایف روابط عمومی است که درباره کارکرد آن نیز باید به تعریف درستی برسیم که آن هم قواعد خاص خودش را دارد.»
سعیدی افزود: «نکته سومی که در اینجا باید درباره آن صحبت کرد این است که آیا روابط‌عمومی وظیفه‌اش فقط جمع کردن و آوردن تماشاگر است؟ این یکی از مهم‌ترین سئوالاتی است که حتی بزرگ‌ترین کارگردانان تئاتر این سرزمین هم در مورد آن با سوءتفاهم زیادی مواجه‌اند.»
حسین عابدین، کارشناس ارشد مدیریت استراتژیک، فیلمساز و مدیریت خانه هنر هور، یکی از شاخه‌های مدیریت استراتژیک را روابط عمومی و تبلیغات معرفی کرد و سازوکار حوزه روابط عمومی و تبلیغات در تئاتر را از منظر مدیریت استراتژیک برشمرد و به تعریف و انتظار سطحی و غلط از روابط عمومی‌ها اشاره کرد و آن را ناشی از ناآگاهی و کم‌توجهی به وسعت و عمق این شاهراه ارتباطی حساس و مهم در یک مجموعه نمایشی دانست.
عابدین با اشاره به بحث اهمیت تبلیغات در مدیریت استراتژیک افزود: «به‌طور مثال، نگاه و نقشه راه برای تبلیغات یک نمایش، بر اساس موضوع آن نمایش و بر اساس بازار هدف مخاطبان، استراتژی تبلیغات را تعریف می‌کند اما چیزی که در حال حاضر به عنوان تبلیغات در فضای عمومی تئاتر شاهدیم، چیزی غیر از این است. بایستی این نگاه اشتباه تغییر یابد و با بینشی درست به سمت به‌کارگیری این دانش‌ها رفت، چراکه جذب مخاطب و در نهایت موفقیت در گیشه و اقتصاد تئاتر در گرو رشد و توسعه اصولی همین نکات مهمی است که از آن‌ها غافل شده‌ایم.»
او ادامه داد: «از طرفی فضای اصلی ظرفیت‌سازی و مخاطب‌سازی و جذب مخاطب در تئاتر یک فرآیند است که باید از سطح کلان‌تر مثل وزارت ارشاد و مرکز هنرهای نمایشی آغاز شود و بعد با ایجاد دوره‌های آموزشی برای گروه‌ها و تهیه‌کنندگان و… تعمیم داده شود و چنانچه این فرآیند به شکل درست خود انجام شود، می‌تواند منجر به تولید اکوسیستم پایدار شود.»
دومین پرسشی که در این پنل گفت‌وگو توسط دبیر نشست مطرح شد درباره سلطه گسترده تبلیغات در فضای مجازی و تاثیر آن بر دیده شدن و اصطلاحاً فروش یک تئاتر و در درجه دوم ِ اهمیت قرار گرفتن خودِ تئاتر به عنوان یک امر زیباشناختی و مبتنی بر اندیشه بود.
علیرضا سعیدی با اشاره به خاطرات کودکی خود و هم‌نسلانش در برخورد با تبلیغات اندک اما درستی که در محدوده فرهنگی یک مجموعه فرهنگی شاهد بودند؛ دراین‌باره گفت: «تبلیغات درست وقتی که در قاعده و شاکله و فضای مناسب و درست خود قرار گیرد، تماشاگر را به سمت جریان دیدن نمایش جلب می‌کند.»
او ادامه داد: «چه چیزی باعث شد که مثلاً در مرکز تولید تئاتر و تئاتر عروسکی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از سنین کم از بستر مدرسه به دیدن نمایش جذب بشویم؟ پدران و مادران، معلمان و مدیران مدارس طبیعتاً اولین مشوقان و تبلیغ‌گران صادق یک اثر نمایشی بودند، همان چیزی که امروز متاسفانه وجود ندارد و امروز ناخودآگاه چشم و گوش به سمت فضای مجازی می‌رود، فضای مجازی‌ای که پُر از دروغ و هیاهو و پروپاگانداست. تبلیغات درست و تولید محتوای درست برای تبلیغات باید توسط مدرسان در مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها آموزش داده شود تا مسیر درست در این زمینه تعریف و طی شود.»
حسین عابدین با اشاره به وجود برخی ایرادات و اشکالاتی که در مسیر گرفتن مجوز در چرخه تولید یک اثر هنری وجود دارد، تبلیغات نادرست را نیز برآیند همین چرخه معیوب و چشم‌انداز و افق اقتصادی غلط گروه دانست.
به گفته او مدتی است که در مجموعه خانه هنر هور، برای رفع این نقص و جلوگیری از ضرر و زیان بیشتر گروه‌های نمایشی با تعریف استراتژی و تعریف ریسک سرمایه‌گذاری برای آن‌ها چشم‌انداز پیش روی گروه‌های نمایشی مراجعه‌کننده به این مجموعه را از منظر اقتصادی مورد مطالعه قرار می‌دهند و نتایج حاصل را به کارگردان و تهیه‌کننده اطلاع داده و برای بهبود وضعیت کلی آن‌ها پیشنهاداتی می‌دهند.
این مدیر هنری گفت: «هر چند که قطعاً سازوکار مارکتینگ و تبلیغات در حوزه رقابتی جذب مخاطب به تنهایی و بدون استراتژی و مدل تبلیغاتی برای مخاطب‌سازی جدید نمی‌تواند ضامن جذب مخاطب و در نتیجه فروش یک نمایش باشد.»
علیرضا سعیدی در بخش پایانی گفت‌وگو تاکید کرد قبل از هر آن چیزی که در حوزه تبلیغات، روابط عمومی، رسانه و یا هر چیزی از این دست که درباره آن صحبت می‌کنیم، دارای اهمیت است، اول کیفیت آن اثر نمایشی است که مهم است و تا مادامی‌که کیفیت یک اثر نمایشی مولفه‌های استاندارد یک تئاتر قابل قبول را نداشته باشد، تحت هیچ شرایطی نمی‌توان به ورود مخاطب واقعی تئاتر به تماشاخانه‌ها امیدوار بود.
او ادامه داد: «منظور از مخاطب واقعی، مخاطبی است که مولفه‌های ابتدایی یک اثر نمایشی را می‌داند و به آن آگاه است و تفاوت تماشای تئاتر با تماشای یک تابلوی نقاشی، با تماشای یک فیلم سینمایی را می‌داند. مخاطب واقعی تئاتر کسی است که به دعوت یک چهره، یک سوپراستار، یک سلبریتی وارد یک سالن نمایشی نشود.»
این مدیر روابط عمومی افزود: «مخاطب واقعی، کسی است که در هفته با وجود وضعیت گاه نامطلوب مالی به تماشای یک اثر نمایشی بنشیند؛ به‌دور از تبلیغات کاذب مجازی. نکته دیگر نوع مدیریت سالن‌های نمایش و تعریف و توقعاتی که از روابط عمومی دارند و اینکه برخی بایدها نیز وجود دارد که اکنون بسیار کمرنگ یا حذف شده‌اند، مثلاً اینکه باید رسانه‌ها در خدمت تئاتر باشند ولی اکنون عملاً چنین همت و خواستی دیده نمی‌شود.»
سعیدی گفت: «در پایان، بررسی‌های میدانی و افکارسنجی مخاطبان مهم‌ترین چیزی است که در تبلیغ یک اثر نمایشی می‌تواند به ما کمک کند.»
در پایان نشست اکوسیستم تئاتر، به مدت ۳۰ دقیقه پرسش‌وپاسخ و گپ‌و‌گفت بین مهمانان و تنی چند از حاضران در جلسه از جمله بازیگر پیشکسوت رضا فیاضی و دانشجویان حاضر در جلسه پایان بخش این نشست بود.
