موسیقی ایرانی با فرمهای جهانی از مرزها میگذرد
شاهین فرهت گفت: موسیقی پاپی که الهام گرفته از انگلستان و ایالت متحده آمریکا است، دارای خشونت است و جوانان را در بدو ورود به ایران تحت تاثیر قرار داد.
این آهنگساز در ادامه سخنانش گفت: در سالهای 1330 در ایران موسیقی پاپ وجود داشت که متعلق به خودمان بود.
او در این رابطه افزود: پاپ ایرانی شامل تصانیفی بود که از نظر ملودی روان، از نظر کلام مجذوبکننده و از نظر ریتم سبک و راحت بود و خوانندههایی مثل نوری هم وجود داشتند که به خوبی از پس این سبک بر میآمدند.
خالق سمفونی «پیامبر» اظهار کرد: متاسفانه سالها بعد موسیقی قاچاقی وارد ایران شد که الهام گرفته از کشورهای دیگر بود. آن هم موسیقی که هیچ ملودی در آن نیست و دارای ریتمهای هیجانآور آن هم به صورت سبک و لحظهای است.
فرهت که شامگاه 26 آبان ماه در برنامه دستان سخن میگفت، درباره هارمونیزه کردن موسیقی ایرانی اظهار کرد: هارمونیزه کردن موسیقی ایرانی به خودی خود معنایی ندارد. موسیقی ایرانی مانند موسیقی کلاسیک و یا جاز نیست و بسیار گسترده است.
این آهنگساز معاصر تصریح کرد: موسیقی ایرانی چه ردیف دستگاهی و یا چیز دیگر بر پایه ملودیهایی هستند که به صورت یک مجموعه در ارتباط مدال و تنال هستند.
او با بیان مثالی گفت: وقتی استاد شهناز پنج دقیقه ساز میزدند و بعد استاد دیگر همان ساز را به دست میگرفت، تفاوت بسیاری داشت که من به عنوان آهنگساز میتوانم آنرا هارمونیزه کنم.
فرهت در عین حال گفت: اما در مواقعی یک گروه موسیقی، آثار آهنگسازانی را که ساخته شده اجرا میکند که آن مسالهی دیگری است. بنابراین هارمونیزه کردن معنایی ندارد اما برای مثال اگر قطعه «دختر بویراحمدی» را هارمونیزه کنیم در واقع نوعی کمپوزیسیون محسوب میشود.
فرهت بخش دیگری از این گفتوگو را به صحبت درباره تئوری خسرو حنانه اختصاص داد.
او در این باره گفت: در ایران حدود چهار یا پنج نسل آهنگساز داریم که نسل اول پرویز محمود، روبیک گریگوریان و … هستند. نسل دوم حنانه و مسعودیه و نسل سوم نیز امثال بنده هستند.
وی افزود: مرحوم حنانه بیشتر از این که آهنگساز باشند محقق بودند، چرا که آثار یک آهنگساز باید اجرا شود و ما در این زمینه نیاز به حمایت داریم. خیلی از آهنگسازان آثارشان اجرا نشده،این در حالی است که در کشورهایی مثل آلمان و روسیه آثار یک آهنگساز درجه سه نیز اجرا میشود و گاهی هم تبدیل به یک کتاب میشود.
خالق سمفونی «فردوسی» بخش دیگری از سخنانش را به اظهار نظر درباره هارمونی زوج اختصاص داد.
او در این باره گفت: این موضوع معنایی ندارد چرا که هارمونی فرد است. اما با سلیقه خودمان میتوانیم آکورد جدید به وجود آوریم.
در بخش دیگری از این گفتوگو شاهین فرهت درباره ساخت سمفونیهای سفارشیاش صحبت کرد.
این آهنگساز اظهار کرد: نمیدانم چرا کلمه «سفارشی» در ایران منفی است. بزرگترین سمفونی جهان که سمفونی 9 بتهوون باشد کاری سفارشی است. سفارش عیار خوبی و یا بدی اثر را تعیین نمیکند.
فرهت تاکید کرد: در این دوره آهنگسازان نیاز به حمایت و تشویق دارند البته موضوع فقط ساخت اثر نیست بلکه باید از اجرای اثر نیز حمایت شود.
او درباره شیوه کاری خود توضیح داد: من یک آهنگساز فرمال هستم و به فرم در موسیقی علاقه زیادی دارم. از طرفی آثاری که میسازم با فرمهای جهانی مطابقت دارد و دلیلش هم عشق به ایران است چرا که با این فرمها موسیقی ایرانی از مرزها میگذرد و اگر استاندارد جهانی را رعایت کنیم این موسیقی میتواند همه جا اجرا شود.
فرهت در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه کدام یک از سمفونیهایش را بیشتر دوست دارد، گفت: سمفونیهایم مثل فرزندانم هستند اما سمفونی 10 ، سمفونی تهران، سمفونی پیامبر و سمفونی فردوسی از آثار مورد علاقهام هستند.
این هنرمند در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه در کارهای مناسبتیاش چه المانهایی را لحاظ میکند، گفت: موسیقی هنری بسیار آبستره است و تنها هنری است که از سانسور میگذرد. برای مثال وقتی میخواهم برای فردوسی سمفونی بسازم هیچ گاه از ریتمهای تانگوی آرژانتین بهره نمیبرم بلکه موسیقی حماسی مینویسم.
او در عین حال تاکید کرد: من در آثارم از کلام پرهیز ندارم و خیلی وقتها هم از آن استقبال میکنم.
شاهین فرهت درباره وضعیت آموزش موسیقی در دانشگاهها گفت: اکنون در زمانی زندگی میکنیم که جوامع از موسیقی اشباع شدهاند و تعدادی آکادمی مهم در دنیا وجود دارد اما نکته این است که در همین جوامع خلاقیت پایین آمده و در عوض تکنیک بالا گرفته است.
این هنرمند اضافه کرد: اما ایران در این زمینه تشنهتر است. ما مملکتی هستیم که نسبت به خاکمان کم جمعیتیم و از آن جا که معدل سنیمان، جوان است موسیقی هم مورد استقبال قرار میگیرد اما کمی حوصله و از خودگذشتگی برای حمایت میخواهد.
وی افزود: سالهاست که با جوانان سروکار دارم. آنها یک مشکل دارند و آن هم این است که دوست دارند کارشان خیلی زود به ثمر برسد. من یک مرد موفقم و همیشه شکرگذار بودم. چرا که عاشق موسیقی هستم و در این راه به صورت جدی کار کردهام.
فرهت اظهار کرد: هنرمند باید خودش را تحمیل کند. چرا که اگر خودت دنبال کارت نباشی و آثارت را به دیگران نشان ندهی کسی دنبالت نمیآید.