اقبال بلند تئاتر در روزهای سرد زمستان امسال

رضا آشفته:
اینکه می­بینی جماعتی در صف گیشه تئاترشهر ایستاده­اند و در این روزهای سرد، با توجه به آلودگی هوا، به دیدن نمایشی آمده­اند، خبر از اقبال بلند تئاتر در زمستان 91 می­دهد. این در حالی است که در مقایسه تئاتر با سینما، تقریباً می شود گفت که اقبال سینما در جذب تماشاگرانش کمرنگ تر شده است.

فقط هم نمایش های تئاترشهر نیست که شلوغ و پرهیاهو برگزار می شود. تا همین چند شب پیش “پچ پچه های پشت خط نبرد” نوشته علیرضا نادری و کار اشکان خیل نژاد در تالار مولوی، “برهان” کار محمد یعقوبی در فرهنگسرای نیاوران و “هملت” با دراماتورژی محمد چرم شیر و کار رضا گوران در تماشاخانه ایرانشهر (تالار سمندریان) نیز با چنین بخت و اقبال بلندی روبرو شده اند. با این اوصاف گزارش سایت ایران تئاتر را درباره این اقبال عمومی، که طی گفت و گو با چند کارگردان و بازیگر تئاتر انجام شده است، می خوانید:

آرش عباسی: پاسخ به نیازهای مردم
آرش عباسی، کارگردان نمایش “نویسنده مرده است”، که این نمایش را در تالار سایه با بازی لادن مستوفی و ایوب آقاخانی اجرا می کند، دراین باره می گوید: از همان روزهای اول کارمان با استقبال روبرو شد و اکنون به دلیل زیاد بودن تماشاگران مجبوریم هر شب تعدادی را هم بر کف بنشانیم. متأسفانه به دلیل سنگین بودن کار برای دو بازیگر، از دو اجرا شدن معذوریم و این به دلیل هفتاد دقیقه حضور پر رنگ هر دو بازیگر است که برایشان تاب و توان دو اجرا باقی نمی ماند. مطمئناً با این روند حضور تماشاگران، در شب های پایانی با مشکلاتی هم مواجه خواهیم شد.
وی درباره دلایل این استقبال اظهار می کند: اگر بتوانم به نیازهای مخاطبانم پاسخ دهم و با زبانی با آنان ارتباط برقرار کنم که غریب نباشد و در عین حال برایشان قصه ای هم تعریف شود، آن وقت مردم به دیدن کارم خواهند آمد.
عباسی در ادامه می افزاید: من همیشه به دنبال کارهایی با زبانی ساده بوده ام و این نکته را مد نظر قرار می دهم که تماشاگر در وهله اول بلیت می خرد و به دیدن تئاتر می آید که از آن لذت ببرد و باید آن اثر برایش سرگرم کننده باشد. این تماشاگران، که سرما و آلودگی هوا را به جان می خرند، حتما انتظار لذت بردن از تئاتر را هم دارند. خوشبختانه با دیدن این کار می خندند و با حس خوبی هر شب تالار نمایش را ترک می کنند.
عباسی با اعتقاد به اینکه دعوت از بازیگران چهره در جذب تماشاگران تأثیرگذار است و حتی دیگر عوامل، مثل نویسنده و کارگردان، هم در جذب مخاطب مؤثرند، تصریح می کند: در واقع بازیگران وجه مهمی در تئاترند، اما نباید فراموش کرد که خیلی از کارهای خوب بدون حضور چهره ها به صحنه آمده اند و به دلیل برخورداری از کیفیت مطلوب در جذب تماشاگر هم موفق بوده اند. اکنون برخی از این کارهای خوب در دورترین تالارها هم در جذب تماشاگر موفق شده اند. از آن سو کارهایی هم بوده اند که با داشتن چهره های صاحب نام در جذب مخاطب شکست خورده اند، چون کیفیت مطلوبی نداشته اند.

حمیدرضا نعیمی: عناصر زیبا و کشف
حمیدرضا نعیمی، کارگردان نمایش “درخشش در ساعت مقرر” از مردم عادی و کارگران ریسندگی و بافندگی یاد می کند که به دیدن کارش رفته اند و او و گروهش را مورد تشویق و تفقد قرار داده اند. او بر این باور است که گروه “شایا” همواره بر آن بوده تا دستاوردهای خود را هر چه بیشتر به مردم منتقل کند و این بار نیز نمایشی را انتخاب کرده اند که به زندگی چند تئاتری زن در بوسنی و شهر سارایوو می پردازد که در زمان کشتار صرب ها می خواهند متن “در انتظار گودوی” ساموئل بکت را اجرا کنند.
وی همچنین اظهار می کند: با این اجرا یک کشف ناشناخته اتفاق می افتد و این به دلیل بازیگران زن است که در نقش چها مرد بازی می کنند. درست مثل کاری که سوزان سانتاگ، کارگردان و نظریه پرداز آمریکایی، در سارایوو و در زمان جنگ اجرا کرده بود. این کار برای گروه “شایا” هیجان و کشف به همراه داشته و این نکته ای است در سال های اخیر در تئاتر، سینما و ادبیات داستانی و شعر ما، به دلیل روحیه اعتراضی، از آن کاملاً چشم پوشی شده است، زیرا بازیگران این گروه برایشان مهم بوده که زنان سارایوو به چه زبان و بازی ای این نمایش را برای مردم در آن حال و هوا اجرا کرده اند.
بهناز نازی، کتانه افشار نژاد، رویا افشار و بهاره روحیان در نقش های استراگون، ولادیمیر، پوتزو و لاکی بازی می کنند و بازی آنان آن قدر دیدن دارد که نکته بارزی در جذب تماشاگر تلقی شود. همچنین دیگر عناصر از قبیل طراحی صحنه، نور و موسیقی هم در جذب تماشاگر تأثیرگذارند؛ به ویژه آهنگسازی آن، که برگرفته از نوعی موسیقی آمریکایی به نام آکاپلاست و در آن هشت نفر تمام سازها را با دهان می نوازند. البته در اجرای نعیمی به دلیل کمبود نفرات، چهار نفر این کار را انجام می دهند.
نعمیمی معتقد است با آنکه کار درباره نسل کشی است، اما تماشاگر با احساس شعف تالار را ترک می کند. او این عوامل را دلایل خوبی برای استقبال تماشاگران از کارش ارزیابی کرد.

نیما دهقان: مضمون اجتماعی
نیما دهقان، کارگردان نمایش “ترن” که در تالار اصلی مجموعه تئاترشهر در جذب تماشاگران با اقبال روبرو شده است، می گوید: طبیعتاً اگر به قصه هایی بپردازیم که با مضمونی اجتماعی به شرایط روز کشورمان اشاره داشته باشد، مردم بیشتر با کار ارتباط برقرار می کنند.
وی در ادامه می افزاید: یک کار صرفاً با داشتن بازیگر، نمایشنامه شاخص خارجی و مسایلی از این دست نمی تواند موفق بوده و مورد استقبال تماشاگران قرار گیرد، مگر آنکه متن خارجی هم با شرایط روز جامعه مطابقت داشته باشد.
نمایش “ترن” در هجدهمین اجرای خود میزبان نمایندگان مجلس، از جمله بیژن نوباوه وطن، علی مطهری و مهناز بهمنی بود. نمایندگان پس از تماشای نمایش با عوامل و رئیس تئاترشهر به گفت وگو نشستند.
علی مطهری با مطلوب دانستن نحوه ارائه پیام های ارزشی در این اثر گفت: بازیگران نمایش “ترن” بازی های روان و قابل توجهی را به نمایش گذاشته اند. محتوای اثر قوی به نظر می رسید، زیرا ارزش، رشادت ها و فداکاری کسانی را، که در راه ممکلت خود جنگیده و به شهادت رسیده اند، به خوبی یادآوری می کرد و بیننده را از غفلت خود بیرون می آورد. ضمن اینکه این نمایش به دلیل نگاه شهدا از آسمان به زمین نوعی وجه متافیزیکی هم داشت. جریان بازگشت شهیدان به دنیا جالب بود. پیوند میان عالم ملکوت و خاک کار دشواری است که در این نمایش به خوبی محقق شده است.
وی خسته کننده نبودن و داستان پرکشش “ترن” را از ویژگی های اصلی این نمایش دانست و افزود: همین که این نمایش در بیش از دو ساعت اجرا شده و تماشاگر را خسته نمی کند، اهمیت زیادی دارد. قسمت های طنز کار هم کمک زیادی به جذابیت قصه کرده و بر بیننده تأثیر می گذارد.  وقتی بعد از پایان اجرا دقت می کردم، به نظر می رسید این نمایش بر تیپ های شخصیتی مختلفی، که برای دیدن نمایش آمده بودند، تأثیر گذاشته است.
مهناز بهمنی هم درباره نمایش “ترن” بیان کرد: من این نمایش را اثر بسیار خوبی دیدم. ریتم و آهنگ نمایش خوشایند بود و من را به حال و هوای سال ها قبل و گذشت و ایثار شهدا برد.

رضا گوران: نگاه تازه
رضا گوران، کارگردان نمایش “هملت”، از استقبال خوب مردم از این کار، که در فضای آبستره جریان دارد، دچار حیرت شده است. او هم انتظاراتش با این حضور برآورده شده، اما می داند برخی از همان ابتدا با نگاه تجربی و تغییر در متون کلاسیک مخالفت می کنند و جمعی هم بیشتر می خواهند ببینند با چه نگاه تازه و کشفی دوباره این متون قدیمی به صحنه می آیند. در “هملت” البته بازیگرانی مانند صابر ابر، بهناز جعفری و آتیلا پسیانی نیز بازی می کنند که هر یک به نوعی در جذب مخاطبان مؤثرند. از آن سو نیز داریوش موفق برای تئاتربین ها چهره قابل قبولی است.

محمد یعقوبی: طبقه متوسط
محمد یعقوبی همواره به حضور مردم در تالار، با توجه به همخوانی اثر نمایشی با مسائل آنان، تأکید می کند. او همواره به مسائل طبقه متوسط جامعه نظر داشته و این خود دلیلی آشکار در جذب افراد برای تماشای آثارش بوده است. علی سرابی، که تقریباً یکی از بازیگران ثابت کارهای یعقوبی است، از اینکه تماشاگرانی را در تالار خلیج فارس فرهنگسرای نیاوران جذب نمایش “برهان” کرده اند، ابراز خرسندی می کند. این خود دلیلی برای جاذبه های کار یک گروه است که در هر مکانی می توانند مخاطب سازی کنند.